Ogłada, elokwencja, znakomite wyrażanie się były od zawsze synonimem swego rodzaju arystokratyzmu ducha.
Retoryka to jednak coś więcej niż jedynie sztuka efektownego władania słowem. To przede wszystkim porządne, precyzyjne rozumowanie, które prowadzi jej użytkownika do duchowej suwerenności.
Stanowi oręż w walce z manipulacją, nakłanianiem, odgórnym narzucaniem poglądów i przekonań. Uczy rzeczowej dyskusji, argumentacji, obrony własnego stanowiska.
Umiejętność analizy, krytycznego myślenia, perswazji i oczywiście pięknego posługiwania się językiem jest przydatna zawsze i wszędzie.
Wydział Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego zaprasza do udziału w Ogólnopolskiej Olimpiadzie Retorycznej.
Olimpiada jest trójstopniowa i składa się z następujących etapów:
- I etap – eliminacje szkolne – 19 listopada 2024
- II etap – eliminacje okręgowe – 14 stycznia 2025
- III etap – eliminacje centralne (finał) – 14 kwietnia 2025
- Praca pisemna. Czas na napisanie (90 minut).
- Uczestnicy tego etapu piszą rozprawkę (wypracowanie) o charakterze perswazyjno-argumentacyjnym na jeden wybrany temat. Zestaw tematów do rozprawki opracowuje i przesyła szkołom Komitet Główny Olimpiady.
- W rozprawce punktowana będzie jej retoryczność w trzech aspektach. Na poziomie treści (retoryczne inventio) oceniana będzie jakość, spójność, wiarygodność i siła argumentacji, ewentualna topika (odwoływanie się do tekstów lub faktów kulturowych) oraz strategie perswazyjne (logos, ethos, pathos). Na płaszczyźnie kompozycji (dispositio) obecność i spójność poszczególnych elementów tekstu, jak wprowadzenie (w szczególności o funkcji captatio), rozwinięcie (confirmatio – rozwijanie własnej argumentacji lub/i refutatio – ewentualne odnoszenie się do argumentów przeciwnych) oraz zakończenie (ze szczególną rolą zamknięcia – pointy). Na poziomie stylu (elocutio) weryfikowana będzie poprawność, jasność, stosowność i ewentualna ozdobność stylu.
- Szkolny Zespół Oceniający, dokonuje sprawdzenia i oceny prac uczestników według kryteriów określonych przez Komitet Główny.
- W ciągu dwóch dni od sprawdzenia prac sporządzany jest protokół z etapu szkolnego i dyrektor informuje uczniów o wynikach.
- Forma ustna – wystąpienia retoryczne uczestników (do 5 minut)
Etap ten odbywa się w miejscu wyznaczonym i przygotowanym przez Komitet Okręgowy.
- Uczestnicy tego etapu przygotowują oraz wygłaszają publicznie krótkie przemówienie lub wykonanie tekstu literackiego.
- Eliminacje odbywają się w trzech kategoriach:
- artystycznej,
- retorycznej,
- wypowiedzi improwizowanej.
- Uczestnik bierze udział w jednej, wybranej przez siebie kategorii.
- W zależności od wybranej kategorii podczas eliminacji należy:
- przedstawić z pamięci przygotowaną mowę retoryczną (publicystyczną, argumentacyjną, perswazyjną) na dowolny, wybrany przez siebie temat (kategoria retoryczna),
- przedstawić z pamięci wybrany tekst literacki (kategoria artystyczna),
- przedstawić mowę improwizowaną na konkretny, wylosowany w trakcie konkursu temat.
- Uczestnik ma 1 minutę na przygotowanie do wypowiedzi.
- Tekst prezentowany w kategorii artystycznej może należeć do dowolnego gatunku literackiego.
- Czas wystąpienia wynosi: w kategorii retorycznej – 5 minut, w kategorii artystycznej – do 5 minut, w kategorii wypowiedzi improwizowanej – od 3 do 5 minut.
- Forma ustna – wystąpienie publiczne (do 5 minut):
- Eliminacje odbywają się w trzech kategoriach: a) retorycznej mowy sądowej, b) retorycznej mowy doradczej, c) retorycznej mowy popisowej. Uczestnik bierze udział w jednej, wybranej przez siebie kategorii i przygotowuje wystąpienie na dowolny, ale mieszczący się w wybranej kategorii temat.
- W retorycznej mowie sądowej uczestnik wchodzi w rolę obrońcy, bądź oskarżyciela konkretnej postaci historycznej lub powszechnie znanej postaci fikcyjnej (literackiej czy kulturowej). Wystąpienie przyjmuje formę oskarżenia („oskarżam”) lub obrony („bronię”). Za niestosowne uznaje się obronę osób powszechnie uznanych za zbrodniarzy, jak Adolf Hitler czy Józef Stalin.
- W retorycznej mowie doradczej uczestnik wchodzi w rolę polityka, doradcy, eksperta, który argumentuje na rzecz określonej postawy, rozstrzygnięcia, propozycji czy decyzji. Wystąpienie przyjmuje formę doradzania („opowiadam się za…”, „zachęcam do…”, „jestem za tym, by…”) lub odradzania („opowiadam się przeciw…”, „jestem przeciw…”, „odradzam…”).
- W retorycznej mowie popisowej uczestnik wchodzi w rolę mówcy, który wygłasza pochwałę lub krytykę konkretnej postaci historycznej lub powszechnie znanej postaci fikcyjnej (literackiej czy kulturowej) traktowanej jednak jako egzemplifikację określonych cnót lub wad, bądź też pochwałę lub naganę określonej cechy charakteru czy postawy ideologicznej, światopoglądowej, moralnej. Wystąpienie przyjmuje formę chwalenia („wychwalam…”, „czczę…”, „wielbię…”) lub ganienia („krytykuję…”, „potępiam…”, „ganię…”). Podobnie, jak w mowie sądowej za niestosowne uznaje się pochwałę zbrodniarzy.
- Po zakończeniu wszystkich wystąpień uczestników Jury Olimpiady ogłasza i uzasadnia wyniki zawodów i przyznaje nagrody.
Zapraszamy!
W zeszłym roku szkolnym 4. uczniów naszej Szkoły zakwalifikowało się do finału Olimpiady.
Regulamin Olimpiady
Rejestracja uczestników
